سؤال:

چرا علما در رساله هاى خود مشروبات الکلى را نجس شمرده اند، در صورتى که الکل غالباً اشیا را ضد عفونى مى کند و بسیارى ازمیکروب ها را از بین مى برد! با این وصف، حکمت «نجس» بودن آن چیست؟

جواب:

اصولا موضوعاتى که در اسلام نجس و ناپاک شمرده شده، اسرار و علل گوناگونى دارد:

دسته اوّل: چیزهایى که ذاتاً ناپاک و پلیدند و سرچشمه بسیارى از بیمارى ها مى باشند - مانند بول و خون و... - از این جهت اسلام آنها را نجس معرّفى کرده و لازم الاجتناب دانسته است.

دسته دوّم: چیزهایى است که پلیدى ظاهرى ندارند، ولى آلودگى معنوى دارند و همین امر سبب شده است که اسلام آنها را ناپاک بشمارد - مانند کفّار - ممکن است کافر از نظر ظاهر پاک و تمیز باشد، ولی از آن جا که داراى عقاید انحرافى است، روحاً یک نوع آلودگى دارد که هرگز با تنظیف بدن و رعایت اصول بهداشت از بین نمى رود. اسلام براى حفظ عقاید مسلمانان آنها را ناپاک شمرده است تا از آمیزش کامل مسلمانان با آنها جلوگیرى به عمل بیاورد و در سایه آن، طهارت روحى آنان محفوظ بماند و اگر آنها را ناپاک نمى شمرد و هرگونه آمیزش با آنها را اجازه مى داد، چه بسا افراد ضعیف تحت تأثیر افکار و گفتار آنها واقع مى شدند.

بعلاوه، آمیزش کامل با آنها سبب نفوذ آنان در جوامع اسلامى و گستردن برنامه هاى استعمارى مى گردد، ولى آمیزش محدود با آنها بر اساس مبادلات تجارى و علمى، با توجّه کامل به جلوگیرى از خطرات آنها، ممنوع نیست؛ و لذا اسلام آن را نهى نکرده است.

دسته سوّم: موضوعاتى است که این نوع پلیدى ها که گفته شد ندارند، ولى مبدأ یک سلسله مفاسد اجتماعى و فردى هستند؛ مانند مشروبات الکلى.

درست است که الکل اجسام را ضد عفونى مى کند، ولى آشامیدن نوشابه هاى الکلى موجب مفاسد بى شمارى است. اسلام به منظور جلوگیرى از این مفاسد، آن را نجس شمرده است تا بدین وسیله محدودیّت هایى در آن ایجاد کند و در نتیجه مردم را از آن دور نگاه دارد.

زیرا بدیهى است که اگر چیزى روزى ناپاک و نجس باشد، یک نفر مسلمان سعى مى کند هرچه بیشتر خود را از آن دور نگاه دارد و زندگى خود را به آن آلوده نسازد و همین امر باعث مى شود که از آن فاصله بگیرد؛ روشن است که این تنفّر و انزجار، تأثیر عمیقى در عدم آلودگى به مشروبات الکلى دارد و این خود یک نوع مبارزه جدّى با مشروبات الکلى است. (1)

--------------------------------------------------

(1) آنچه درباره نجس بودن الکل در بالا ذکر شد، مربوط به مشروبات الکلى است. اما نجس بودن الکل هاى صنعتى که عموماً غیر قابل شرب است، در میان دانشمندان دینى و فقها مورد بحث است. زیرا این گونه الکل ها عموماً قابل شرب نیستند، بلکه یک ماده سمّى محسوب مى شوند.