ــ نظر اسلام در مورد «چشم زخم» چیست؟
- دسته: متفرقه
- بازدید: 193
سؤال:
نظر اسلام در مورد «چشم زخم» چیست؟
جواب:
بسيارى از مردم معتقدند در بعضى از چشمها اثر مخصوصى است كه وقتى از روى اعجاب به چيزى بنگرند ممكن است آن را از بين ببرد، يا درهم بشكند، و اگر انسان است بيمار يا ديوانه كند.
اين مساله از نظر عقلى امر محالى نيست، چه اينكه بسيارى از دانشمندان امروز معتقدند در بعضى از چشمها نيروى مغناطيسى خاصى نهفته شده كه كارايى زيادى دارد، حتى با تمرين و ممارست مىتوان آن را پرورش داد، خواب مغناطيسى از طريق همين نيروى مغناطيسى چشمها است.
در دنيايى كه «اشعه ليزر» كه شعاعى است نامرئى مىتواند كارى كند كه از هيچ سلاح مخرّبى ساخته نيست پذيرش وجود نيرويى در بعضى از چشمها كه از طريق امواج مخصوص در طرف مقابل اثر بگذارد چيز عجيبى نخواهد بود.
بسيارى نقل مىكنند كه با چشم خود افرادى را ديدهاند كه داراى اين نيروى مرموز چشم بودهاند و افراد يا حيوانات يا اشيايى را از طريق چشم زدن از كار انداختهاند. لذا نه تنها نبايد اصرارى در انكار اين امور داشت بايد امكان وجود آن را از نظر عقل و علم پذيرفت
در روايات اسلامى نيز تعبيرات مختلفى ديده مىشود كه وجود چنين امرى را اجمالاً تاييد میكند.
در حديثى میخوانيم كه «اسماء بنت عميس» خدمت پيامبر(ص) عرض كرد: گاه به فرزندان جعفر چشم مىزنند، آيا «رقيه» اى براى آنها بگيرم (منظور از «رقيه» دعاهايى است كه مینويسند و افراد براى جلوگيرى از چشم زخم با خود نگه ميدارند و آن را «تعويذ» نيز مىگويند).
پيامبر(ص) فرمود:
«آرى، مانعى ندارد، اگر چيزى مىتوانست بر قضا و قدر پيشى گيرد چشم زدن بود!» (1)
و در حديث ديگرى آمده است كه امير مؤمنان ع فرمود: پيامبر براى امام حسن و امام حسين" رقيه" گرفت، و اين دعا را خواند:
«أُعِيذُكُمَا بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ وَ أَسْمَائِهِ الْحُسْنَى كُلِّهَا عَامَّةً مِنْ شَرِّ السَّامَّةِ وَ الْهَامَّةِ وَ مِنْ شَرِّ كُلِّ عَيْنٍ لَامَّةٍ وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَد»
ترجمه: «شما را به تمام كلمات و اسماء حسناى خداوند از شر مرگ و حيوانات موذى، و هر چشم بد، و حسود آن گاه كه حسد ورزد مىسپارم، سپس پيامبر (ص) نگاهى به ما كرد و فرمود:" اينچنين حضرت ابراهيم براى اسماعيل و اسحاق تعويذ نمود» (2)
در نهج البلاغه نيز آمده است:
«چشم زخم حق است و توسل به دعا براى دفع آن نيز حق است» (3)
ذكر اين نكته لازم است كه هيچ مانعى ندارد اين دعاها و توسلها به فرمان خداوند جلو تأثير نيروى مرموز مغناطيسى چشمها را بگيرد همانگونه كه دعاها در بسيارى از عوامل مخرب ديگر اثر میگذارد و آنها را به فرمان خدا خنثى میكند.
اين نيز لازم به يادآورى است كه قبول تأثير چشم زخم به طور اجمال به اين معنى نيست كه به كارهاى خرافى و اعمال عوامانه در اينگونه موارد پناه برده شود كه هم بر خلاف دستورات شرع است، و هم سبب شك و ترديد افراد ناآگاه در اصل موضوع است، همانگونه كه آلوده شدن بسيارى از حقايق با خرافات اين تاثير نامطلوب را در اذهان گذارده است.
-----------------------------------
(1) «نعم، فلو كان شىء يسبق القدر لسبقه العين» / مجمع البيان ج 10 ص 341
(2) نور الثقلين، ج 5 ص 400
(3) «العين حق و الرقى حق» / نهج البلاغه، كلمات قصار ، جمله 400 (اين حديث در صحيح بخارى جلد 7 صفحه 171 باب العين حق نيز به اين صورت نقل شده است العين حق) در" المعجم المفهرس لالفاظ الحديث النبوى" همين معنى از منابع مختلفى نقل شده است (جلد 4 صفحه 451).
به نقل از تفسير نمونه، ج24، ص 427