سؤال:

آیا دانشمندانی مانند ادیسون، گالیله و... که با اختراعاتشان کمکهای بسیاری به بشریت کرده اند فقط بخاطر اینکه مسلمان نبوده اند به جهنم می روند؟! آیا این عادلانه است؟!

پاسخ:

پیش از آن که نظر اسلام را در این موضوع توضیح دهیم لازم است به برخى از نظرها که در این موارد اظهار مى شود، اشاره کنیم:

1- برخى تصوّر مى کنند که هر نوع عمل نیکى که به نفع جامعه تمام گردد، در پیشگاه خداوند داراى ارزش خواهد بود و در این موضوع میان مسلمان و غیر مسلمان فرقى نیست و هرگز خداوند عادل  میان بندگان در این قسمت فرقى نمى گذارد.

آنان مى گویند: اصولا ایمان به خدا و اعتقاد به نبوّت آخرین پیامبر الهى، چه تأثیرى در حال عمل دارد و یک عمل نیک همواره به حال جامعه مفید و سودمند خواهد بود - خواه عامل آن موحّد یا مشرک، مسلمان یا غیر مسلمان باشد.

2- در برابر این گروه، دسته دیگرى هستند که براى این نوع اعمال انسانى حتّى در صورتى که با نیّت پاک توأم باشد، کوچکترین ارزشى قائل نشده و همه را نادیده مى گیرند و به حکم این که این مخترعین، مسلمان نبوده اند کارهاى خوب آنان بى ارزش خواهد بود.

ولى هر دو طرز تفکّر، نادرست است و نظر سوّمى در این جا هست که منطقى به نظر مى رسد:

هرگاه هدف مخترعان و مکتشفان از زحمات توان فرسایى که در راه کشف حقایق و اختراع صنایع تحمّل مى کنند، این باشد که در میان جامعه، نام و شهرتى پیدا کنند و یا از درآمدهاى مادّى اختراعات و اکتشافات خود بهره اى ببرند، در این صورت آنان در همین دنیا پاداش خود را دریافت داشته اند و به هدف نهایى و مقصد خویش رسیده اند دیگر معنا ندارد که در روز رستاخیز از خداوند پاداش بطلبند، زیرا فرض این است که آنها در این خدمت، خدا و جامعه بشرى را در نظر نداشته و هرگز به فکر آن نیز نبوده اند، بلکه محرّک و انگیزه آنان همان شهرت و نام و پول و درآمدهاى مادّى بوده است و فرض این است که به چنین اهداف مادّى خود رسیده اند.

ولى هرگاه انگیزه آنان در کاوش هاى علمى این بوده باشد که در راه رفاه و آسایش بندگان خدا کارى انجام دهند، گره هاى کور زندگى و مشکلات طبقات مختلف را بگشایند و بارى از دوش جامعه انسانى بردارند، بطور مسلّم در پیشگاه خدا اجر و پاداش خواهند داشت و عدل الهى ایجاب مى کند که نتیجه این کار نیک خود را ببینند.

در احادیث اسلامى مى خوانیم که حاتم طلایى با این که مشرک و بت پرست بود و به هیچ یک از ادیان آسمانى ایمان نداشت، ولى چون پناهگاهى براى محرومان و بینوایان بود و همواره از همنوعان خود پذیرایى مى کرد و گره از زندگى آنان مى گشود، در روز رستاخیز پاداش مناسبى خواهد داشت.(1)

-------------------------------------

(1) برگرفته از کتاب: پاسخ به پرسشهای مذهبی، ناصر مکارم شیرازی و جعفر سبحانی، ص 242