سؤال:

با توجه به اینکه فرزندان اولیه ی حضرت آدم همگی با هم خواهر و برادر بوده اند پس چگونه با هم ازدواج کردند و نسل آدم گسترش پیدا کرد؟!

جواب:

در اين باره‌ در ميان‌ دانشمندان‌ اسلامي‌ اختلاف نظر وجود دارد و هر كدام ‌براي‌ خود دلايلي‌ از قرآن‌ و روايات‌ ذكر كرده‌اند:

 1. برخی معتقدند که آنها با خواهران خودشان ازدواج کرده اند.

از آن جا که در آن‌ زمان‌ (آغاز خلقت) هنوز قانون‌ تحريم‌ ازدواج‌ خواهر و برادر از طرف‌ خداوند قرار داده‌ نشده‌ بود و از طرف دیگر چون‌ راهي‌ براي‌ بقاي‌ نسل‌ بشر، غير از اين‌ راه‌ نبوده‌، ازدواج‌ آنان‌ با يكديگر صورت‌ گرفته‌ است؛، زیرا حق قانون گذاری ‌ از آن‌ خدا است‌ چنان که قرآن می فرماید: «ان‌ الحكم‌ الاّ لله»؛ حكم، تنها از آن خدا است.(1)

علامه طباطبائی (ره) در این زمینه می فرماید: «ازدواج در طبقۀ اوّل بعد از خلقت آدم و حوا؛ یعنی در فرزندان بلافصل آدم و همسرش بین برادران و خواهران بوده است و دختران آدم با پسران او ازدواج کرده اند؛ چون در آن روز در تمام دنیا نسل بشر منحصر در همین فرزندان بوده ..... بنابراین، هیچ اشکالی ندارد (اگر چه در عصر ما خبری تعجب آور است و لیکن) از آن جایی که مسئله، یک مسئله تشریعی است و تشریع هم تنها و تنها کار خداوند تعالی است، لذا او می تواند یک روز عملی را حلال و روز دیگر حرام کند.»(2)

به نظر صاحب تفسیر نمونه قائل شدن به این نظریه عجیب نیست : «اشكالی ندارد كه‌ به‌ طور موقت‌ و به‌ جهت‌ ضرورت‌، براي‌ عده‌اي‌ اين‌گونه‌ ازدواج‌ در آن‌ زمان‌ بلا مانع‌ و مباح‌ باشد و براي‌ ديگران‌ عموماً تحريم ‌ابدي‌ شود.»(3)

 2. نظریۀ ديگر آن‌ است‌ كه‌ چون‌ ازدواج‌ فرزندان‌ آدم‌ با يكديگر ممكن‌ نبود؛ (زيرا ازدواج‌ با محارم‌ يك‌ عمل‌ قبيح‌ و زشت‌ و شرعا حرام است‌) فرزندان‌ آدم‌ با دختراني‌ از جنس بشر ولی از نژاد و نسل‌ ديگر كه‌ از نسل های قبل در روي‌ زمين‌ باقی مانده بودند ازدواج‌ كردند. بعدها كه‌ فرزندان‌ آنها با هم‌ پسر عمو شدند، زناشويي‌ ميان‌ خود آنان‌ صورت‌ پذيرفت‌. اين‌ نظریۀ را نيز بعضي‌ از روايات‌ تأييد مي‌كند؛ زيرا نسل‌ آدم‌ نخستين‌ انسان‌ روي‌ زمين‌ نبوده،‌ بلكه‌ پيش‌ از آن‌ نيز انسان هايي‌ در زمين‌ زندگي‌ داشته‌اند.

3. در برخی از روایات آمده است که فرزندان اولیه حضرت آدم با افرادی از جن و حوریه که خدا برایشان فرستاده بود ازدواج کردند (4) که البته علامه طباطبایی چنین روایاتی را ضعیف به شمار می آورند

به عقیده علامه طباطبایی(ره) از بین نظرات بالا نظر اول بهتر می باشد.

 ------------------------------------------------------

(1) سوره انعام آیه 57

(2) ترجمه تفسیر المیزان ،ج4، ص 216

(3) تفسیر نمونه، ج3، ص247

(4) صحیفه الرضا، ص 94