سؤال:
چرا خدا در قرآن، خود را به عنوان«جبّار» (1) معرفی کرده است مگر جبّار بودن بد نيست؟!

جواب:
کلمة «جبّار» گاهی در مورد انسان ها به کار می رود و گاهی در مورد خداوند؛ البته اگر در مورد انسان ها استفاده شود معنای مذمومی دارد، ولی وقتی دربارة خداوند متعال استفاده می شود به معنای خوبِ آن بکار می رود:

الف- معنای مذمومِ کلمه «جبّار»:
وقتی می گویند «فلان انسان، جبّار است» یعنی از روى خشم و غضب، افراد را مى‏زند و نابود مى‏كند و پيرو فرمان عقل نيست، كه همة اينها صفات مستكبران در هر زمان است؛ بدیهی است که وقتی می گویند «خداوند، جبّار است.» قطعا چنین معنایی اراده نشده است.

ب- معنای ممدوح و پسندیدة کلمة «جبّار»:
کلمة «جبّار» در صورتی که برای خداوند بکار رود نه تنها معنای بدی ندارد بلکه دو احتمال در مورد معنای آن داده می شود که هر دو احتمال، شايستة خداوند است؛ استاد مطهری(ره) در این زمینه می گوید:
يكى از اسم هاى پروردگار «جبّار» است. «جبّار» از دو ماده مى تواند باشد: يكى از مادة «جُبران». در اين صورت «جبّار» يعنى آن كسی که كم و كسرهايى را كه پيدا مى شود جبران مى كند. ...  در دعاها به اين مضمون خيلى اشاره شده است: «يا جابِرَ الْعَظْمِ الْكَسِير» يا «يا جابِرَ كُلِّ كَسِير»(2) : اى خدايى كه هر شكستگى را تويى كه جبران مى كني.
... خداى متعال جبّار است  به معنى اينكه جبران كننده است و اين حالت جبرانى كنندگى در جميع شؤون زندگى انسان هست. خود قبول توبه مظهر جباريّتِ خداوند است. گناه به منزلة شكستگى در روح انسان است، به منزلة قطعه قطعه شدن و پاره شدن روح انسان است ... ولى همين قدر كه انسان به درگاه الهى برود و توبه و استغفار كند خداى متعال به آن لطف خودش، به آن جبّاريتى كه دارد اصلاحش مى كند ...
معناى ديگر «جباريّت» همان قهاريّت است، يعنى قدرت محض، قاهريّت محض، يعنى همه چيز در زير سلطة اوست، [خدا] فوق همه چيز است.(3)


منبع: منبع: کتاب پاسخ به شبهات دینی، حسین جمالی، ص18

--------------------------------------------------
1. لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ - سورة حشر، آیة 23
2. مفايتح الجنان، دعاى جوشن كبير و دعای مربوط به نماز حضرت صادق (ع)  
3. مجموعه آثار شهید مطهری (آشنائی با قرآن)، ج27، ص196